îãåøéí ðåñôéí
	ùéçú äùáåò 1629 - ëì äîãåøéí áøöó
	úåãä òì ä÷áøðéè ù÷éáìðå
	éù çãù
	äàéì ùçúí àú ääëùøä
	äøîú äãùï
	ëùäéìã îá÷ù îùéç
	äëåç ìäòìåú
	ðçéúä îúåëððú
	öãé÷ äîçåáø ìòåìí
	ùìåùéí ùðä ìñãø äâãåì áòåìí
	áø-îéí ìôñç

îñ' 1629, òøá ùáú-÷åãù öå / ùáú äâãåì, æ' áðéñï ä'úùò"ç (23.03.2018)

öòéøé àâåãú çá"ã

éåöà ìàåø òì-éãé äîøëæ ìòæøé ùìéçåú

ú"ã 14 ëôø çá"ã 60840, èì' 073-2480711, ô÷ñ: 03-9606169

òåøê: îðçí áøåã   Ÿ  éå"ø: äøá éåñó éöç÷ äëäï àäøåðåá

 òîãä ùáåòéú

úåãä òì ä÷áøðéè ù÷éáìðå

áé"à áðéñï ÷éáì òåìîðå äðáåê åäîáåìáì àú ä÷áøðéè ùéãò ìäúååú ðúéáéí åìäåìéê àú ñôéðú òí éùøàì ìçåó îáèçéí

ãáøéí øáéí, ùðúôñéí ëéåí èáòééí åôùåèéí, ìà äéå ëàìä áøàùéúí. äí úåöø ôòåìúí ùì îäôëðéí, ùäúîåããå òí òåìí ùô÷ô÷ áéåæîåúéäí åáñéëåéé äöìçúí, åàó ðìçí áäí. àáì äí ñììå ãøê áðçéùåú åáò÷áéåú, åàçøé ùäîäôëä äöìéçä, äéà ñçôä àú ëåìí.

äòåìí äéäåãé ùì éîéðå ðåùà òìéå àú çåúîä ùì äîäôëä ùçåìì äøáé îìéåáàååéèù. áîùê ùðéí ñìì àú ãøëå äééçåãéú, ùðòùúä ëéåí ðçìú äëìì, àê áùòúå òåøøä úäéåú åô÷ôå÷éí åàó äúðâãåéåú. àáì æä ëåç îðäéâåúå äâãåìä, ùìà ðøúò îä÷ùééí, îäìâìåâ, î÷èðåú äàîåðä åîàáðé äðâó, åäöìéç ìñìåì àú äãøê ì÷éåîä ùì éäãåú ôåøçú åîùâùâú áòåìí äîåãøðé.

úôéñä ùì àçãåú

áùáåò äáà ðöééï àú é"à áðéñï, éåí äåìãúå ùì äøáé (áùðú úøñ"á-1902). áéåí äæä éøãä ìòåìí äæä ðùîúå ä÷ãåùä ùì äøáé, åãåøðå æëä ìàåøå äâãåì.

éåí äåìãúå ùì öãé÷ áëìì äåà éåí ùîç, åéîé äåìãúí ùì øåòé éùøàì äí éîéí ùîçéí ôé ëîä åëîä. çæ"ì àåîøéí ùä÷á"ä áçø áà' áðéñï ìéåí ä÷îú äîùëï, "ìôé ùáàçã áðéñï ðåìã éöç÷, àîø ä÷á"ä: äøéðé îòøá ùîçúëí, ùîçä áùîçä".

àðçðå ùîçéí áîéåçã òì ùä÷á"ä ùéâø ìòåìîðå äðáåê åäîáåìáì àú ä÷áøðéè ùéãò ìäúååú ðúéáéí åìäåìéê àú ñôéðú òí éùøàì ìçåó îáèçéí. æä òåìí ùòáø àú äùåàä äðåøàä. ùäèîéòä åääúáåììåú àëìå áòí äéäåãé áëì ôä. ùä÷éèåá áéï ùåîøé úåøä åîöååú ìáéï îé ùàéðí ãá÷éí áãøê äúåøä äéä áùéàå. ùäèëðåìåâéä äîåãøðéú åäîãò äîú÷ãí ðúôñå ëàéåí òì äàîåðä.

åáúåê äîöéàåú ä÷ùä åäîåøëáú äæàú áà äøáé åäáéà áùåøä çãùä – ùì àçãåú åùìîåú. îãò åèëðåìåâéä, áòåî÷ äãáøéí, àéðí éøéáéä ùì äúåøä, àìà ìäôê – äí ðåòãå ìùøú àú äúåøä åìäôéõ àú øòéåðåúéä. ùåîøé îöååú åîé ùàéðí îã÷ã÷éí áîöååú àéðí ùðé îçðåú îðåâãéí, àìà ëåìðå éäåãéí, äîçåáøéí áìéáí åáðôùí æä ìæä åàì àáéðå ùáùîéí.

ëùäçì äøáé ìùâø àú ùìéçéå ì÷öåú òåìí, áùàéôä ìáìåí àú âìé äèîéòä åääúáåììåú åì÷øá éäåãéí àì öåø îçöáúí – øáéí øàå áëê îäìê úîåä, çñø ñéëåé, ùéñëï àú çééäí äøåçðééí ùì äùìåçéí åéìãéäí. àê äøáé âí äòðé÷ ìùìéçéå úôéñú òåìí áäéøä åòåöîåú øåç ùáëåçï âáøå òì ÷ùéé äáãéãåú åäøéçå÷, äôøéçå çééí éäåãééí åâéãìå ãåøåú ìúôàøú.

àåöøåú ìëåìðå

âí áìéîåã äúåøä ñìì äøáé ðúéáéí î÷åøééí, ùàó äí èáåìéí áîåèéá äàçãåú. ëì çì÷é äúåøä – ôùè, øîæ, ãøù åñåã – äí ùìîåú àçú. äåà ìéîã àéê ìøàåú áúåøä úåøú çééí, ùëì ôøè áä îùîù îãøéê áòáåøðå áçééí äòëùååééí. àè-àè âéìä äòåìí äéäåãé àú àåöøåú úåøúå, åëéåí äí ðòùå ðçìú òí éùøàì ëåìå.

éåí äåìãúå ùì äøáé äåà éåí ùì úåãä ìáåøà éúáøê, òì äàåø äîåôìà ùùúì áãåøðå. æä éåí ùì äúçæ÷åú áäìéëä áãøëéå ùì äøáé, áäâáøú äôöú àåø äàîåðä, åáäòöîú äöéôééä ìäâùîú ééòåãå ùì ãåøðå – äâàåìä äàîéúéú åäùìîä.

äøáé. îñø ùì àçãåú áòåìí ðáåê åîáåìáì

  éù çãù

éåí ùì òùééä

áéåí ùìéùé æä, é"à áðéñï, éåí äåìãúå ùì äøáé îìéåáàååéèù, ééèìå àìôé çñéãé çá"ã ôñ÷ æîï îääëðåú ìôñç åééöàå ìîâååï ôòéìåéåú ìäôöú äéäãåú åìæéëåé äøáéí áîöååú. éðéçå úôéìéï òí éäåãéí, éçì÷å ðøåú ùáú ìðùéí, éôéöå òìåðé äñáøä òì äçâ, åéúâééñå ìäáéà àú öåøëé äçâ ìøÄááåú îùôçåú ðæ÷÷åú. åòã ëôø çá"ã îæîéï àú äöéáåø ìäúååòãåú äâãåìä, ùúäéä àé"ä áîåöàé ùáú æå ááéú äëðñú 'áéú îðçí' áëôø çá"ã, áñòåãú îìååä îìëä, áùéìåá ãøùú ùáú äâãåì ùì øá äëôø, äøá îàéø àùëðæé.

ñéåò ìçâ

áúé çá"ã áøçáé äàøõ ùøåééí áéîéí äàìä áùéàä ùì çìå÷ú îàåú àìôé çáéìåú îæåï ìîùôçåú ðæ÷÷åú ì÷øàú çâ äôñç, åáäï  îöåú, ééï åîöøëéí áñéñééí. æä ìîòùä îôòì '÷îçà ãôñçà' äâãåì áàøõ. òãééï àôùø ìúøåí ááúé çá"ã åìäùúúó áîöååä äâãåìä åäçùåáä äæàú.

úøåôåú ìôñç

îé ùðæ÷÷ ìúøåôåú áéîé äôñç éëåì ìäéòæø áøùéîåú äúøåôåú äëùøåú ìôñç ùéöàå ìàåø îèòí ùéøåúé äáøéàåú. äøùéîåú îúôøñîåú áçåáøåú åáàúøé ùéøåúé äáøéàåú. àú øùéîú äúøåôåú àéùøå âåøîéí äìëúééí îåñîëéí. àí úøåôä ëìùäé àéðä ëùøä ìôñç, éù ìáãå÷ òí äøåôà àí éù úøåôä çìåôéú ëùøä. àí àéï ëæàú åäúøåôä çéåðéú – ëãàé ìäéååòõ áøá.

  ùìçï ùáú

äàéì ùçúí àú ääëùøä

áôøùúðå äúåøä îúàøú àú éîé äîéìåàéí, éîé äëùøú äîùëï ìòáåãúå, åàåîøú: "åÇéÌÇ÷ÀøÅá àÆú äÈàÇéÄì äÇùÌÑÅðÄé, àÅéì äÇîÌÄìÌËàÄéí" (ç,ëá). îãåò ð÷øà àéì äîéìåàéí? îôøù øù"é: "ùîéìåàéí ìùåï ùìîéí, ùîîìàéí åîùìéîéí àú äëåäðéí áëäåðúí".

ëìåîø, øù"é îá÷ù ìäáäéø ùàéï äëååðä ìéîé äîéìåàéí, ùðîùëå ùîåðä éîéí, ùëï ìôé æä âí äàéì äøàùåï äéä öøéê ìäé÷øà "àéì äîéìåàéí"; àìà æä àéì ùçåúí àú ñãøú ä÷øáðåú ùäåòìå òì äîæáç, åòì âîø äòáåãä ð÷øà ùîå "àéì äîéìåàéí". äåà îùìéí àú òáåãú ä÷øáðåú ùòùå äëåäðéí áéîé äîéìåàéí.

îôøù çéãåùéí

àê ëàï îúòåøøú ùàìä: áôøùú úöååä, ùáä ðéúï ìîùä äöéååé òì òáåãú éîé äîéìåàéí, øù"é îôøù – òì àåúå àéì òöîå – ôéøåù àçø. ìãáøéå ùí, ÷øáï äîéìåàéí äæä ð÷øà ùìîéí òì ùí "ùîùéîéí ùìåí ìîæáç åìòåáã äòáåãä åìáòìéí" (ùîåú ëè,ëá). âí éù ìùéí ìá ìãéå÷ ìùåðå: "ùîîìàéí åîùìéîéí àú äëåäðéí áëäåðúí", åìà "áòáåãúí".

ääñáø äåà, ùáôøùúðå øù"é îôøù ø÷ çéãåùéí ùàéðí îåôéòéí áöéååé òì òáåãú éîé äîéìåàéí ùáôøùú úöååä. ùí ðàîø: "åÀìÈ÷ÇçÀúÌÈ îÄï äÈàÇéÄì äÇçÅìÆá åÀäÈàÇìÀéÈä... åÀàÅú ùÑåÉ÷ äÇéÌÈîÄéï,  ëÌÄé àÅéì îÄìÌËàÄéí äåÌà". îùîò ùäëéðåé 'àéì îéìåàéí' îñáéø àú äðëúá ÷åãí, ùî÷øéáéí ø÷ àéáøéí îñåéîéí îï äàéì, åìà àú ëåìå, ëôé ùðòùä áàéì äîéìåàéí äøàùåï. ìëï îñáéø ùí øù"é ù'îéìåàéí' äåà 'ùìîéí', òì ùí ù"îùéîéí ùìåí ìîæáç åìòåáã äòáåãä".

øùåú ìàëåì ÷åãùéí

åàåìí áôøùúðå ìà îåôéòåú äîéìéí "ëé àéì äîéìåàéí äåà", ëäñáø ìùîå ùì ä÷øáï, àìà ø÷ "åé÷øá àú äàéì äùðé, àéì äîéìåàéí". ìëï áøåø ùäëéðåé äæä àéðå îúééçñ ìä÷øáú çì÷é ä÷øáï áìáã, àìà äåà ÷ùåø ìòöí òðééðå ùì ÷øáï æä – "ùîîìàéí åîùìéîéí àú äëåäðéí áëäåðúí".

øù"é îãâéù "áëäåðúí", åìà "áòáåãúí", îôðé ùäåà øåîæ ëàï ìàëéìú çì÷é ä÷øáï òì-éãé äëåäðéí. æä äúàôùø áàéì äùðé áìáã, ùëï äàéì äøàùåï äå÷øá ëåìå òì äîæáç, åîòúä äåøùå äëåäðéí ìàëåì ÷åãùéí.

àëéìä ÷ãåùä

øàåé ìùéí ìá ùäùìîú äëäåðä ìà ðòùúä òì-éãé ä÷øáú ÷øáï òåìä, ùìëàåøä çùéáåúå âãåìä î÷øáï ùìîéí, àìà áàëéìú çì÷é ä÷øáï ä÷ãåùéí ãåå÷à. äâîøà (çâéâä èæ,à) îöééðú ùàëéìä åùúééä äï îäãáøéí ùáäí éù ãîéåï áéï äàãí ìáäîä. àéê ééúëï ùøâò îëåðï ëì-ëê áäëùøú äëåäðéí éöåéï áàëéìä ãåå÷à?

àìà ùæä îáèà àú îòìúå äøåçðéú ùì äéäåãé: äéëåìú ùðéúðä ìå ìäôåê çåîø âùîé ìøåçðé å÷ãåù, òì-éãé ùáùòú äàëéìä àéï äàãí ù÷åò áàëéìä òöîä, àìà ááéøåøå äøåçðé ùì äîæåï, áàëéìúå ìùí ùîéí. ìëï ìà ø÷ îä ùòåìä òì äîæáç ÷ãåù, àìà âí îä ùðàëì òì-éãé äëåäðéí ùåøä òìéå ÷ãåùä.

(úåøú îðçí, ëøê ðè, òî' 428)

  îï äîòééï

äøîú äãùï

àéï æëø ìçèàéí

"åäøéí àú äãùï àùø úàëì äàù" (åé÷øà å,â). äëåäï ðöèååä ìäåöéà îï äîæáç àú àôø ä÷øáðåú ùä÷øéáå éåí ÷åãí ìëï, ëãé ùæä éùîù àåú åñéîï ùàçøé ùäçåèà äáéà àú ÷øáðå åçæø áúùåáä àéï ìäæëéø ìå òåã àú çèàéå, àìà éù ìîçå÷ àú æëøí åìäùëéçí.

(òéèåøé úåøä)

ôñåìú é÷øä

"åäåöéà àú äãùï àì îçåõ ìîçðä àì î÷åí èäåø" (åé÷øà å,ã). àôéìå ôñåìúï ùì éùøàì, ùàéï áä ìëàåøä ùåí ðéöåõ ùì ÷ãåùä, é÷øä äéà. àôéìå îé ùðîöà îçåõ ìîçðä éù ìå àôùøåú úé÷åï. ìëï âí àú äãùï, ùàéï áå ùåí ðéöåõ ùì àù ÷åãù, öøéëéí ìäáéà "àì î÷åí èäåø".

(øáé éò÷á îàéæáéöä)

éåí éáåà

"åôùè àú áâãéå åìáù áâãéí àçøéí, åäåöéà àú äãùï àì îçåõ ìîçðä, àì î÷åí èäåø" (åé÷øà å,ã). àãí öøéê ìæëåø ùéáåà éåí ùáå "åôùè àú áâãéå åìáù áâãéí àçøéí" – áâãé ìáï; åàæ éåöéàå àú äâåó "àì îçåõ ìîçðä", ìáéú îåòã ëì çé. òì ëï éçæåø áúùåáä îáòåã îåòã.

(øáé îàéø îôøîéùìï)

àù áàôø

ùàìå àú äîâéã îîæøéèù: àéê îùéâéí ìäè åäúìäáåú áòáåãú ä'? äùéá ìäí: îé ùöøéê àù îçôù áàôø, îäàôø ùáå, ááçéðú "åàðåëé òôø åàôø" – îîðå î÷áìéí äúøåîîåú øåç áòáåãú ä'.

òáåãú úøåîú äãùï

øàùéú äòáåãä ááéú äî÷ãù äééúä áòøê áçöåú äìéìä, áòáåãä ùì úøåîú äãùï, ùòðééðä áòáåãä áðôù äàãí äåà 'úé÷åï çöåú' å÷øéàú ùîò ùòì äîéèä. òáåãä æå òðééðä ìòùåú çùáåï ðôù îëì äúðäâåúå ùì äàãí áéåí ùòáø.

(äøáé äøéé"ö îìéåáàååéèù)

ìäéåú áòì áéú

áòáåãä äøåçðéú ùì úøåîú äãùï äàãí î÷áì òìéå ìäéåú áòì áéú ùì äîçùáä åäãéáåø, ùì äøàééä åäùîéòä. åàæ äåà éùï ëéäåãé. åá÷åîå îäùéðä ááå÷ø áéëåìúå ìäúçéì áòáåãú äúôéìä.

(ñôø äîàîøéí úùé"à)

áéøåø àçø áéøåø

áúøåîú äãùï äéå ùðé òðééðéí: ãùï ùòìéå ðàîø "åäøéí àú äãùï... åùîå àöì äîæáç", åãùï ùòìéå ðàîø "åäåöéà àú äãùï àì îçåõ ìîçðä". äååé àåîø ùàçøé ä÷øáú ä÷øáï, ëùäåôøã äèåá îäøò áùìá äøàùåï, ìå÷çéí àú äôñåìú äðùàøú, àú äèåá ùòãééï îòåøá áôñåìú, åîòìéí àåúä ì÷ãåùä, åàéìå àú äôñåìú äâîåøä ãåçéí ìâîøé.

(ñôø äîàîøéí úøö"è)

äëåì çùåá

'ãùï' øàùé úéáåú: ãáø ùìà ðçùá. ììîãðå ùâí ãáø äðøàä ÷èï, àó äåà çùåá àöì äîæáç. òùä îæä îòøëä ùì ÷ãåùä.

(øáé öáé îøéîðåá)

  àîøú äùáåò

ëùäéìã îá÷ù îùéç

áäåùòðà øáä úùî"ç, ëùäøáé îìéåáàååéèù òîã áôúç ñåëúå åçéì÷ ôøåñåú òåâú ãáù ('ìÆ÷Çç') ì÷äì, òáø éìã ÷èï åàîø ìøáé: "àðå øåöéí îùéç òëùéå". äøáé òðä á÷åì: "àîï åàîï".

äåñéó äéìã åùàì: "ìîä îùéç òåã ìà áà?".

òðä ìå äøáé: "ëé ø÷ àúä ùåàì åîá÷ù àú æä". äøáé äöáéò òì ä÷äì äøá äòåîã áúåø åàîø: "ëì àìä çåùáéí òì ôøðñä åòì áøéàåú åòì ëì äãáøéí äèåáéí. àó àçã ìà çåùá ëîåê ìá÷ù áøëä ùîùéç éáåà. àí úùúãì ùëåìí éøöå åéá÷ùå ùîùéç éáåà, ëîå ùàúä øåöä åîá÷ù – îùéç éáåà îéã".

  ôúâí çñéãé

äëåç ìäòìåú

"îãåò áäâãä äåöá äøùò ìéã äçëí? – îôðé ùø÷ äçëí éëåì ìèôì áøùò åìäòìåúå. åâí, ùéæëåø úîéã ëé éöø äøò ðéöá ìéãå åàåøá ìå, åòìéå ìäéæäø îôðéå" (äøáé îìéåáàååéèù)

  îòùä ùäéä

ðçéúä îúåëððú

"àéððå éëåìéí ìùçøø àú äééìåã", àîøå äøåôàéí áôðéí çúåîåú ìäåøéí äîàåùøéí, áðéîéï ùãä åàùúå, îôéðé÷ñ, àøéæåðä. æä äéä áùðú úùì"á, ùìåù ùðéí ìàçø ðéùåàéäí. ëîä ùîçå ìçáå÷ àú áðí-áëåøí.

"îä äáòéä?", áé÷ùå ìãòú.

äøåôàéí ìà äùéáå ìäí úùåáåú áøåøåú. äí ãéáøå òì îò÷á åáãé÷åú. òáøå ëîä éîéí åääåøéí ð÷øàå àì îðäì äîçì÷ä. äåà äöéâ ìôðéäí äòøëä ùäúéðå÷ ñåáì îì÷åú ÷ùä. "òìéå ìäéùàø áîçì÷ä", àîø ìäåøéí ääîåîéí, "òã ùðãò ëéöã ìèôì áå".

äùðééí éöàå îçãøå ùáåøéí. äí äéå àáåãéí åçñøé àåðéí. åôúàåí öõ øòéåï áîåçå ùì áðéîéï. "àëúåá ìøáé îìéåáàååéèù", àîø ìøòééúå. áòáø ëáø äúééòõ òí äøáé, åæëä ì÷áì îîðå äãøëä åáøëåú.

îéã ëúá îëúá îôåøè, åáå úéàø àú îöáå ùì äøê äðåìã åàú ãáøé äøåôà. àú äîëúá ùéâø áãåàø à÷ñôøñ åöéôä ìîòðä.

ëòáåø éîéí àçãéí äú÷áìä ááéúí ùéçú èìôåï îîæëéøåú äøáé. "äøáé ä÷éó áòéâåì àú äîéìéí áîëúáê ùúéàøå àú äãàâåú åäçùùåú", àîø ìå äîæëéø, "åëúá ìéãï: 'àéï î÷åí ìãàâä ëìì'. áàùø ìá÷ùú äáøëä ìùçøåø äéìã îäîøëæ äøôåàé, äùéá äøáé: 'á÷øåá. àæëéø òì äöéåï'". äåà äñáéø ìáðéîéï, ùäøáé éúôìì áòã áðå áöÄéåÌï ÷áøå ùì çåúðå.

ôçåú îàøáòéí åùîåðä ùòåú àçø-ëê ùåçøø äúéðå÷. îðäì äîçì÷ä òöîå äáäéø ëé äúéðå÷ áøéà åùìí åàéï äåà ñåáì îì÷åú ëìùäé.

ìà äéä ÷õ ìàåùøí ùì áðéîéï åàùúå. àó-òì-ôé ùçâ äôñç äú÷øá åáà, äçìéè áðéîéï ìèåñ ìðéå-éåø÷, ìäåãåú ìøáé. áùáú, é' áðéñï, äúàøç àöì ÷øåáé îùôçúå ááøééèï-áéõ', åáéåí øàùåï ðñò ìáéú îãøùå ùì äøáé.

äúáøø ìå ùæä éåí äåìãúå ùì äøáé, é"à áðéñï, åáòøá úú÷ééí äúååòãåú. áðéîéï ôðä àì îæëéøé äøáé áá÷ùä ìàôùø ìå ìäéëðñ àì äøáé åìå ìã÷ä àçú, ø÷ ëãé ìåîø úåãä. äììå ðéàåúå, å÷áòå ìå îåòã ìîçøú áìéìä, áùòä ùúééí àçø çöåú.

áðéîéï éùá áäúååòãåú òã úåîä åðñçó áàååéøä äòéìàéú. ìîçøú áìéìä áà ìôâéùä. äøáé äáéò ùáéòåú øöåï îäñåó äèåá ùì äàéøåò, äåñéó àéçåìéí åáøëåú, åìàçø îëï äúòðééï áòáåãúå äçéðåëéú ùì áðéîéï áàøéæåðä.

ì÷øàú ñéåí ùàìå äøáé: "îúé àúä îúòúã ìùåá ìàøéæåðä?".

"îçø, áòæøú ä'", äùéá áðéîéï.

"äàí úåëì ìîìà áòáåøé ùìéçåú?", äôúéò äøáé.

"áååãàé!", äâéá áðéîéï.

"åáëï, àðà âù àì çãøå ùì äøá çåãå÷åá (äîæëéø äàéùé), åäåà éðçä àåúê áôøèé äùìéçåú", àîø äøáé åðôøã îîðå áúåãä åáàéçåìé ôñç ëùø åùîç.

äøá çåãå÷åá äðéç áéãå ùì áðéîéï çáéìú îöåú. "àðà äòáø àú äçáéìä ìòééøä èééìø", àîø ìå ÷öøåú.

"äéëï ùåëðú èééìø?", ùàì áðéîéï.

"áîãéðú è÷ññ", äùéá äøá çåãå÷åá.

áðéîéï äñáéø ùëðøàä ðôìä ëàï èòåú. äåà èñ éùéøåú ìàøéæåðä, ìà ìè÷ññ. îòåìí ìà ùîò òì èééìø.

"àí ëï, äàí òìéé ìäåãéò ìøáé ùàéðê îåëï ìîìà àú äùìéçåú?", ùàì äøá çåãå÷åá áîáè ðå÷á.

áðéîéï çæø áå: "ìà, ìà. àîìà àú äùìéçåú". äåà ì÷ç àú äîöåú, åàæ ðæëø ùìà ÷éáì àú ôøèé äðîòï. äøá çåãå÷åá äéä ÷öø åúëìéúé: "îñøúé ìê áãéå÷ îä ùäøáé àîø ìé".

áàøáò ìôðåú áå÷ø çæø ìáéú îàøçéå. ìîçøú, áé"â áðéñï, äçì ìúëðï àú öòãéå. äåà áã÷ àú àôùøåéåú äèéñä. äúáøø ìå ùàéï àôùøåú ìéöåø îñìåì èéñä ìàøéæåðä òí òöéøä áè÷ññ ìôðé ëðéñú äçâ.

áàéï áøéøä òìä ìèéñä äéùéøä ìàøéæåðä, åáìéáå çù äçîöä. äåà äçìéè ùîéã òí ðçéúúå éú÷ùø ìîæëéø äøáé åéúðöì òì àé-áéöåò äùìéçåú.

ëùäîøéà äîèåñ äëøéòä àåúå äòééôåú åäåà ù÷ò áùéðä. ëòáåø ùòúééí ä÷éõ ìîùîò äëøæú ä÷áøðéè: "áùì ú÷ìä ððçú áèééìø ùáè÷ññ. àðå î÷ååéí ëé äúé÷åï ìà éàøê æîï øá".

öîøîåøú àçæä áå. áðéîéï äú÷ùä ìäàîéï ìîùîò àåæðéå. ëãé ìååãà ùàéðå äåæä ôðä àì äãééìú åùàì ëîä ôòîéí áàéæå òéø äí ðåçúéí, òã ùæå àééúä ìå àú äùí: t-y-l-e-r.

äîèåñ ðçú áùãä úòåôä ÷èï. ðøâù éøã áðéîéï îï äîèåñ, åáéãå çáéìú äîöåú. òëùéå äéä çãåø îèøä. áòéðéå úø àçø úåùá î÷åîé, ëãé ìðñåú ìçôù àú äðîòï äòìåí.

åôúàåí ðéâùå àìéå âáø åàéùä öòéøéí. "äàí áéãê çáéìä îäøáé áòáåøðå?", ùàìå. çæåúí ìà äééúä ëùì éäåãéí ùåîøé úåøä åîöååú, àåìí áðéîéï ìà ùàì îàåîä. äåà äåùéè ìäí àú äçáéìä, åáèøí äñôé÷ ìôöåú àú ôéå åìùàåì ìæäåúí – äåãå ìå äùðééí åäñúì÷å îï äî÷åí.

ìàçø ùðéí ùì ôòéìåú çéðåëéú áàøéæåðä òáø áðéîéï ìáåìèéîåø, åùéîù ùí äîðäì äçéðåëé ùì áéú äñôø äéäåãé äâãåì áòéø. "òã äéåí àéï ìé îåùâ îé äéå áðé äæåâ ùäøáé ùìç áòáåøí àú äçáéìä", àîø.

(òì-ôé ñéôåøå ùì àøé ñîéú, á'îòùä áøáé')

  ìåîãéí âàåìä

öãé÷ äîçåáø ìòåìí

äâîøà (ñåëä îä,á) îåðä ëîä åëîä ãøâåú áöãé÷éí: ùîåðä-òùø àìó öãé÷éí ùøåàéí àú äùëéðä îáòã ì'àñô÷ìøéà ùàéðä îàéøä'; öãé÷éí äøåàéí àú äùëéðä îúåê 'àñô÷ìøéà äîàéøä', åáäí ì"å äöãé÷éí äðñúøéí; öãé÷éí 'áðé òìééä', ùäí îåòèéí; åòåã.

áãøâú 'áðé òìééä' âåôà éù ùúé ãøâåú. äâîøà (éåîà ìç,á) àåîøú áúçéìä: "øàä ä÷á"ä ùöãé÷éí îåòèéï, òîã åùúìí áëì ãåø åãåø". ìàçø îëï ðàîø: "àôéìå áùáéì öãé÷ àçã äòåìí îú÷ééí, ùðàîø 'åöãé÷ éñåã òåìí'". éù ëàï ëîä ãøâåú: ñúí öãé÷éí, áðé òìééä, åöãé÷ éçéã, ùäåà "éñåã òåìí".

øéôåé ä÷ôéãä

ãîåú îåáä÷ú ùì "öãé÷ éñåã òåìí" äéä øáé ùîòåï áø-éåçàé. áñôø äæåäø (çì÷ à òî' øðä,à) îåáà ùøùá"é øàä ôòí àçú îìàê ùáà ìäçøéá àú äòåìí, åàîø ìå ùéùåá àì ä÷á"ä åéàîø ìå ùéøçí òì äòåìí áæëåú äöãé÷éí. áäîùê äñéôåø äåà îåðä ëîä ãøâåú áöãé÷éí, "ùìåùéí öãé÷éí", "òùøéí öãé÷éí", òã ùäåà îñééí ùä÷á"ä öøéê ìøçí òì äòåìí áæëåú ùðé öãé÷éí ùéù áòåìí – äåà åáðå; åàí àéï âí ùðé öãé÷éí – "äà àéú çã, åàðà äåà (=äìåà éù àçã, åàðé äåà), ãëúéá 'åöãé÷ éñåã òåìí'".

àú ääáãì áéï äöãé÷ ùäåà "éñåã òåìí" ìöãé÷éí àçøéí îñáéøä úåøú äçñéãåú òì-ôé ääáãì áéï øùá"é ìáðå, øáé àìòæø. îäâîøà (áñåëä) åîäæåäø äð"ì ðøàä ùøùá"é ëìì àú òöîå åàú áðå áëì äãøâåú ùì äöãé÷éí, òã äãøâä äòìéåðä áéåúø ùì "ùðééí äí"; åàåìí ìîòìä îæä äéà ãøâú "öãé÷ éñåã òåìí", ùòìéä àîø: "åàðé äåà". áøåø àôåà ùøáé àìòæø îééöâ àú äãøâä äòìéåðä áéåúø áöãé÷éí áëìì, åääáãì áéðå åáéï àáéå îáèà àú ääáãì áéï ñúí öãé÷éí ì"öãé÷ éñåã òåìí".

áîä äúáèàä îòìúå ùì øáé ùîòåï òì áðå? äâîøà îñôøú (ùáú ìâ,á) ùàçøé öàúí îï äîòøä (áôòí äùðééä) – "ëì äéëà ãäååä îçé øáé àìòæø, äååé îñé øáé ùîòåï" [=ëì î÷åí ùäéä øáé àìòæø îëä åîòðéù, äéä øáé ùîòåï îøôà]. øáé àìòæø, îôðé øåí îòìúå åöã÷úå, ìà äéä éëåì ìùàú àú ääñúø ùì äòåìí, å÷ôéãúå æå òùúä øåùí åôâòä áòåìí; åàåìí øáé ùîòåï àáéå äéä îøôà àú äôâéòä ùì áðå.

éù öãé÷éí ùãøâúí âáåää òã îàåã, àê òáåãúí äøåçðéú ÷ùåøä éåúø áòöîí, áçúéøä ìãøâåú ðòìåú ùì ÷ãåùä åäúãá÷åú á÷á"ä. ìòåîú æä, òáåãúå ùì "öãé÷ éñåã òåìí" îúøëæú áòåìí åáæéëåëå – äåà òåñ÷ áäçãøú ä÷ãåùä äàìå÷éú ìúåê äòåìí, áäòìàú äòåìí äâùîé. ìëï äåà ð÷øà "éñåã òåìí", ùëï áæä òé÷ø òáåãúå – æéëåê äòåìí.

öãé÷ àçã

äãáø îúáèà âí áîàîø øùá"é (ñåëä ùí): "éëåì àðé ìôèåø àú ëì äòåìí ëåìå îï äãéï". áøåø ùìà àîø æàú çìéìä ø÷ ëãé ìöééï àú ëåçå, àìà ùàëï òùä åôòì ìôèåø àú äòåìí îï äãéï. åàîðí äåà äöìéç áæä, òã ùáéîéå ìà ðøàúä ä÷ùú, ãáø äîòéã òì äòãø ÷èøåâéí òì äòåìí.

öãé÷ ëæä, ùäåà "éñåã òåìí", äåà ðùéà äãåø ùòìéå îú÷ééí äãåø. øùá"é òîã áãøâä äòìéåðä áéåúø ùì "öãé÷ éñåã òåìí", àê áëì ãåø éùðå äöãé÷ äàçã äæä, ùëì îòééðéå îøåëæéí áæéëåê äòåìí åá÷éãåùå. öãé÷ äîååúø òì äúòìåúå äàéùéú ëãé ìôèåø àú äòåìí îï äãéï, ìòùåúå ëìé ìäùøàú äùëéðä åìäëéðå ìâàåìä äàîéúéú åäùìîä.

  çééí éäåãééí

ùìåùéí ùðä ìñãø äâãåì áòåìí

àçã îñãøé äôñç äâãåìéí áòåìí ðòøê îãé ùðä áùðä áéãé áéú çá"ã áðôàì. äñãø äòð÷ á÷èîðãå, ùîðäì äøá çæ÷é ìéôùéõ, ðòùä ùí ãáø áôé äîèééìéí. åàåìí ìôðé ùìåùéí ùðä äéä äãáø áâãø çìåí.

áëì ùðä, áçâ äôñç, ùîåàì îåéàì, ìùòáø ùâøéø éùøàì áðôàì, ðæëø ëéöã äñãø äæä ðåìã. áùðú úùî"ç (1988) äçìéèå äåà åøòééúå ìôúåç àú áéú äùâøéø ìîèééìéí éùøàìéí ì÷øàú ìéì äñãø. äí úìå îåãòä ÷èðä áùâøéøåú. "àîøðå ùàí éäéä ìðå îðééï, æå úäéä äöìçä âãåìä", äåà îçééê.

ôðééä àì äøáé

æîï ÷öø àçøé úìééú äîåãòä äçì îáåì èìôåðéí. ôðééä àçø ôðééä. ääìí äéä âãåì. áéú äùâøéø àéðå òøåê ì÷ìåè ÷äì âãåì ëì-ëê, åâí ìà äéå áéãé äùâøéø îöåú åùàø öåøëé äñãø áëîåéåú ëàìä. áàåúä ùðä ëáø ìà äéä îä ìòùåú, àáì ëàùø øàä îåéàì àú äáé÷åù äâãåì, äçìéè ìôðåú àì çá"ã.

"÷åãí ìëï äééúé ÷åðñåì áðéå-éåø÷, åùí äéä ìé ÷ùø òí çá"ã åàó áé÷øúé àöì äøáé îìéåáàååéèù", äåà îñôø. "çùáúé ìäùúîù á÷ùøéí ùø÷îúé òí çá"ã åìáãå÷ àéê éåëìå ìñééò". ì÷øàú äôñç áùðä ùìàçøéä, úùî"è, äú÷ùø ìîæëéøåÌú äøáé åùåçç òí äîæëéø, äøá áðéîéï ÷ìééï. ëòáåø æîï ðîñø ìå ëé ùìåùä ùìéçéí ÷éáìå äåøàä ìáåà ìðôàì: àçã îðéå-éåø÷, ùðé îàåñèøìéä åùìéùé î÷ðãä. äí éáéàå òîí îöåú ùîåøåú, ééï, åàú ëì ùàø öåøëé äñãø.

ìà òåöøéí áòåöø

åàëï äùìåùä äâéòå åàøâðå ñãø ìîåôú, ùáå äùúúôå îàåú îèééìéí. ì÷øàú äôñç ùìàçø îëï (úù"ð) áàå ùìéçéí àçøéí, åìàåø ääöìçä áùðä ùòáøä, äçìéèå ìòøåê ñãø âãåì òåã éåúø. àáì àæ ööä áòéä ÷ùä: òùøä éîéí ìôðé äçâ äçìå áðôàì äôâðåú ñåòøåú. äîìê äëøéæ òì òåöø, åçééìéí îéìàå àú äøçåáåú. àéù ìà äòæ ìöàú äçåöä.

"äééðå áãéìîä", îùçæø îåéàì. "äéä áøåø ùäòåöø ééîùê âí áìéì äñãø. àðé éåùá áîùøãé åøåàä ùìåùä öòéøéí çá"ãðé÷éí öåòãéí ìòáø äùâøéøåú, ëàéìå àéï òåöø. ÷éáìúé àåúí áùîçä, àê ðàìöúé ìäåãéò ìäí ùäñãø éúáèì. 'àúí îáéðéí ùìà éàôùøå ìëîòè àìó àéù ìäñúåáá áøçåá', àîøúé ìäí. äí ìà äúøâùå åäéå áèåçéí ùäñãø éú÷ééí ëîúåëðï".

äàåäì äöáàé

äðçéùåú ùì äçñéãéí äãáé÷ä âí àú äùâøéø. "éöøúé ÷ùø òí öáà ðôàì åäñáøúé òì ãáø äçâ äéäåãé. äîô÷ãéí äéå àãéáéí åùéâøå òùøåú çééìéí ìä÷éí àåäì òð÷, ùéåëì ìäëéì àú îùúúôé äñãø. äìëúé ìîëñ áðîì äúòåôä, ìùçøø àú äîëåìä åáä äîåöøéí ìñãø. ùí ìà îîù äáéðå îä àðçðå äåìëéí ìòùåú òí ëîåú òð÷éú ùì ÷ø÷øéí âãåìéí"...

òí äâòú äîëåìä ðäôëä çöø äùâøéøåú ìîòéï îèáç òð÷, åäîèééìéí äéùøàìéí ñééòå áîìàëä. "ìà àùëç àú äîøõ åääúìäáåú ùì àåúí çá"ãðé÷éí", îúôòì îåéàì. åäòåöø, àí ùàìúí, äåà áåèì ìîøáä äðñ éåí ìôðé äçâ. "ëùòîãå ùí àìó îèééìéí åùøå éçã 'îä ðùúðä', æä äéä ãáø áìúé-ðúôñ, ðñ éöéàú îöøéí äàéùé ùìé", àåîø îåéàì.

îåéàì î÷áì îöä ùîåøä' îäøá ìåé âøìéö÷é, îùìéçé çá"ã áúì-àáéá

  ôéðú ääìëä åîðäâ

áø-îéí ìôñç

ùàìä: äàí îåúø ìäùúîù áôñç ááø-îéí äîùîù ëì äùðä ìçîõ, åàí ìà – äàí àôùø ìäëùéøå?

úùåáä: äáòéä áîëùéøéí àìå äéà, ùòìåì ìäéåú ùòéøå îäí (ë'ðéöå÷') òì ëìé çîõ, åàåìé àôéìå òì çîõ îîùé, ëâåï ãééñåú åá÷áå÷é úéðå÷åú åëãåîä, åàãé äçîõ òåìéí îëìé äçîõ ãøê 'òîåã' äîéí äéåøã îäáø. ìëï áøåø ùàéï ìäùúîù áäí ëîåú ùäí ìôñç. àê àôùø ìäëùéøí ëìäìï:

à) ìð÷åú äéèá ñáéá äáøæéí åäôéåú, åàú ëì äàæåø äçéöåðé.

á) ìøå÷ï àú îëì äîéí ä÷øéí, åìîìàåúå áîéí çãùéí.

â) áîëì áìúé-îàåùø ìùáú: ìøå÷ï àú îëì äîéí äçîéí. ìîìà ùåá àú äîëì åìäøúéç àú äîéí. ìàçø ùéøúçå, ìøå÷ï àåúí ãøê äáøæ, ìëîä ã÷åú, òã ùñáéø ùëì äîéí éöàå.

áîëì äîàåùø ìùáú: àôùø ìäòáéøå ìîöá 'ùáú', åìøå÷ï ãøê äáøæ. ìäçæéøå ìîöá 'çåì', ìîìà ùåá àú äîëì åìäøúéç àú äîéí. ìàçø ùéøúçå, ìäòáéøí ìîöá 'ùáú', åìøå÷ï ãøê äáøæ òã ùäîëì éúøå÷ï.

ã) áùðéäí: áîäìê äøé÷åï éù ìîìà 2-3 ëåñåú çã-ôòîéåú  îîé äîëì äçîéí, åìòøåú àåúí òì äáøæéí åäôéåú åîñáéá.

ä) ìàçø äøé÷åï ìîìà îëì æä áîéí åìäøúéçí, åäí ëùøéí ìôñç.

î÷åøåú: øîá"í äì' îàëìåú àñåøåú ôé"á äé"á. è"æ éå"ã ÷ä ñ"÷ å åáîùáöåú ùí, åàå"ç ñå"ñ úðá. ùå"ò àãîå"ø äæ÷ï ñé' úðà ñð"è. úåãä ìøá ìåé-éöç÷ äìôøéï îéøåùìéí.